Bokblogger

Nok ein sterk og velskrevet roman frå Elin Hansen.

• Norsk tittel: Fremmed
• Forfatter: Elin Hansen
• Sjanger: Roman
• Antall sider: 280
• Utgivelsesår: 2023
• Utgiver: Maudsdatter Forlag

Elin Hansen (Født 1964) er utdanna sjukepleiar, med vidareutdanning i psykisk helsearbeid. «Ildtunger» er hennes debutroman og kom ut i 2019. I 2023 kom «Fremmed» som er bok nr. 2 i ein trilogi.

Det er blod på isen … Året er 1842. Laura Einosdatter Riipi er på flukt, desperat på jakt etter frihet og trygghet. Etter å ha flyktet fra et mareritt av vold og alkoholisme i ekteskapet, finner hun tilflukt i et lite fiskevær på Finnmarkskysten. Hele tiden går tankene til det som hendte og de som er etter henne. De er ikke langt bak, og Laura må kjempe for å beskytte seg selv og døtrene i det ukjente landskapet hun har havnet i. Nye utfordringer og kulturelle forskjeller mellom nordmenn, samer og finner blir en del av hverdagen. Fremmed er en hjerteskjærende historie om en kvinnes urokkelige mot og styrke i møte med motgang. Det er en fortelling om kjærlighet, tap, overlevelse og håp, og om søken etter tilhørighet i en fremmed verden.

Denne boka er eit leseeksemplar frå forfatter. Eg er på ingen måte påverka av dette, og har skrevet min egen subjektive vurdering av «Fremmed».

I min bokblogg legg eg ut bøker som eg vil anbefale videre til deg som les den. Difor publiserer eg ikkje bokanmeldelser med karakter 3 eller dårligere. Unntaket er viss forfatter/forlag likevel ynskjer dette.

Dette er ein roman der handlinga foregår på 1840-talet. Dette er bok nr. 2 i ein trilogi, og kan fint lesast frittståande.

Hansen er no ute med ei ny bok, og her finn ein nokre tråder som kan spores tilbake til «Ildtunger» som vart utgitt i 2019. Sidan det nesten er 200 år forskjell i tidsepoke i historiene, så er det sjølvsagt nye personer og eit heilt nytt univers. Men ein kjenn likevel igjen språket og formidlingsevnen frå den forrige boka.

Me skal til Finland tilbake til 1842. Laura bur saman med sin alkoholiserte ektemann og sine to døtre på 8 og 2 år. Laura opplever fysisk og psykisk vold, og ein dag renn det over for ho. Ho klarer å overvinne ektemannen i eit basketak, og pakker det lille ho har og tar med seg sine to døtre på ein strabasiøs tur som ender i eit lite fiskevær på Finnmarkskysten. Bak ho er brødrene til ektemannen på jakt etter Laura og borna. Ho må dermed omstille seg og forsøke å passe inn i eit heilt nytt miljø, samtidig som fortida hennar stadig er i ferd med å innhente ho. Dette er starten på ein dramatisk forteljing som innehar alt ein god «gammeldags» roman skal innehalde.

Forfatter speler på vold mot born og kvinne i innleiinga. Dermed skaper ho ein umiddelbar sympati for desse hovedkarakterene. Samtidig så klarer ho å fange dei små, men viktige momenta og reaksjonene som gir liv til karakterene. På denne måten har Hansen leseren i si hule hand allereie frå fyrste kapittel av.

Alt inni henne slutter å virke. Blodet slutter å renne. Hjertet slutter å slå. Hva det enn er som får livet til å holde henne i gang, så stopper det. Idet datteren trekker hodet til seg og løfter sine øyne mot henne, idet hun viser henne himmelen og solen og stjernene på samme tid, stopper livet. Hennes kjære, lille Kaijsamor har sett det som hun absolutt ikke burde se.

Det er små cliffhangere her og der, og historia er lagt opp slik at Laura ofte står ved eit veivalg. Ved å benytte seg av dette, så kjem me enda betre under huden på hovedkarakteren. Hennes valg består av omtanke for sine to døtre, men samtidig så tar ho enkelte valg som ikkje virker like gjennomtenkt. Hansen speler på heile følelsesregisteret boka gjennom, og som skaper dynamiske karakterer.

Det er ein god del sjukdom og død, som det dessverre var masse av i denne tidsperioden. Men det er også lyspunkt i form av fødsler og ein draum om å være fri frå vold og forfølgelse. Det som derimot går igjen som ein raud tråd er Lauras kamp mot hennes indre demoner. På den eine sida så gnager samvittigheten på sinnet hennes, på den andre sida må ho vere sterk overfor sine to døtre. Det er ein syltynn knivsegg som før eller seinare får konsekvenser.

Jeg må holde meg rolig, formaner hun seg selv, ikke bryte sammen. Det iler til i huden på innsiden av den ene hånden når hun får tak i en flik av hud med tennene.

Me får ta del i kvardagen som utspeler seg i eit samfunn der språkbarrierer må forseres og samfunnsnormer slår inn med full kraft. Det er kjærleik, sorg og sakn, men det er også fattigdom, lange reiseruter og hardt arbeid, noko som gjenspeiler samfunnet generelt. Og her er Hansen meget dyktig til å skildre omgivnadene og reaksjonsmønsteret til karakterene.

Det er ein del spørsmål som ligg å lurer i bakgrunnen. Nokre får ein svar på, medan andre vert meir diffuse. Nokre få situasjoner stusset eg over, utan at det går utover heilhetsinntrykket av boka. Eg følte også at enkelte skildringer vart litt rotete når det skjer masse på ein gong. Her følte eg at forfatter kanskje rushet det litt.

Kvinner står sterkt i romanen. Det er sjølvstendige kvinner som står opp mot det mannsdominerte samfunnet. Hvertfall etterkvart. Men den generelle normen var å lyde mannen. Misunnelse, hat og fordømming er ofte kjernen i konfliktene, noko som føltes truverdig og eit fint innblikk i tidsperioden.

Nå måtte hun sørge for mat på bordet til han kom hjem fra skogen, hun måtte sitte på kne ved elvebredden med hendene i isvannet, og hun måtte være klar for ham når han forlangte det. Hun, en kvinne, skulle vise aktelse for mannen i huset. Og hun turte ikke annet.

Språket er som balsam for sjela. Det flyt strålende og miljøskildringene og karakterene er solide og velskrevet. Her har Elin Hansen gjort ein kjempejobb og teksten rir på denne bølga gjennom heile boka.

«Fremmed» er ein velskrevet og spennende beretning om ei kvinne med to barn på flukt på 1840-talet. Ved å vise samfunnsnormer og inneha gode miljøskildringer, gjev Hansen oss eit solid inntrykk frå denne tida. Romanen er eit must for alle som liker ein god «gammeldags» roman med kjærleik, sorg, sakn og draumar om eit betre liv. Anbefales på det varmeste.

TERNINGKAST: 5