Bokblogger

Ei storslått samling av tekster frå heile verda.

• Norsk tittel: Historier fra dypet – havets skapninger i all verdens myter, sagn og eventyr
• Forfatter: Tor Åge Bringsværd
• Sjanger: Dokumentar, Eventyr, Historie
• Antall sider: 367
• Utgivelsesår: 2025
• Utgiver: Pangolin Forlag

Tor Åge Bringsværd (Født 1939) debuterte som forfattar i 1967, og har sidan den gong utgitt over 350 bøker. Han har mottatt ein rekke priser for sine utgivelser, og reknes som ein av nåtidens største norske forfattere. I 2025 gav han ut «Historier fra dypet».

KJEMPEÅLEN, ELVEKONGEN, kunnskapens laks og hvalens sjel; kvinnen som giftet seg med en reke, og krabben som reddet korset; Leviatan, Midgarsormen og den store ormen Kāliya; den norske havhesten, selkvinnen kópakonan og ikke minst mannen fra Leirfjord som drømte om en havfrue i tre netter. I Historier fra dypet: Havets skapninger i all verdens myter, sagn og eventyr får du høre om den alle sammen. Mennesker over hele verden har alltid både elsket og fryktet det mørke, usynlige riket der nede, i hav, bekker og innsjøer. For hvem vet egentlig hva som kan skjule seg i dypet?

Denne boka er eit leseeksemplar på PDF frå Pangolin Forlag. Eg er på ingen måte påverka av dette, og har skrevet min egen subjektive vurdering av «Historier fra dypet».

I min bokblogg legg eg ut bøker som eg vil anbefale videre til deg som les den. Difor publiserer eg ikkje bokanmeldelser med karakter 3 eller dårligere. Unntaket er viss forfatter/forlag likevel ynskjer dette.

Dette er ein blanding av dokumentar, eventyr, sagn og myter. Bringsværd har hentet historier som omhandler havets skapninger frå heile verda og samlet dei mellom to permer.

Havet og det våte element generelt har alltid vert myteomspunnet. Det har også vert arbeidsplass og ei livsviktig næringskjelde gjennom tusenvis av år. Opp gjennom åra har det oppstått myter, sagn og faktiske hendingar som har gått frå generasjon til generasjon. Alt i frå fisker og dyr som me kjenner til i dag, til sjøormer, kraken, havfruer og leviathan. Historier som har ein mystikk over seg, og som stadig dukker opp i ny forpakning, ut i frå kvar i verda ein befinn seg. Bringsværd har her samla saman eit imponerende stort knippe av diverse historier, myter, sagn og eventyr.

Når ørreten rister på seg blir det jordskjelv. Når den gjør det forsiktig, er jordskjelvet ganske lite. Men når den er sint og spreller som en rasende, blir det et stort skjelv.

Det er kort info om historiens opprinnelse for kvar historie. Dette er med på å bygge oppunder landets tradisjoner og tidsepoke den har oppstått eller blitt gjengitt i. Ein solid og fin måte å starte kvar historie på.

Ein finn fotnoter her og der, som er utfyllende og lett å få auge på. Det er gode skiller mellom både historier og kapitler, og boka er systematisert og gjennomført på ein strålende måte.

Det er ikkje nytt stoff, for det som er publisert i denne boka er gjenfortellinger. Men eg liker idéen om å samle alt i ei bok, og den passer like godt for unge som for eldre. Ein finn ei salig blanding med eventyrformat, sagn, myter og faktiske hendingar om ein annen. Ein veit med andre ord aldri kva neste kapittel eller neste innslag vil bringe med seg, annet enn at ein veit kva type sjødyr eller vesen det er snakk om.

Bringsværd har hentet ting frå blant anna Bibelen og norrøn mytologi, samt frå andre religioner og stader rundt om i verda. Til og med ein portugisisk versjon av Askepott er med. Spennvidda er dermed enorm, og ein ser også dei store forskjellene mellom dei ulike kulturene.

Det er ein del meget sære historier i boka. Som f.eks ei kvinne som gifter seg med ei reke, mennesker som vert til dyr og motsatt, og ei vagina med eit gjeddehovud. Ein del går att, og når ein nærmer seg slutten av boka så kan ein føle på at «dette har eg lest tidligere». For det er ikkje alt som er ulikt, så eg anbefaler egentlig å lese boka i små doser om gangen for å unngå den følelsen av repetisjon.

Her til lands så er det sjølvsagt sjøormen som er det mest myteomspunne sjødyret. I denne boka er det Midgardsormen som er i fokus, men det er også andre historier om havfruer, kraken og fisker frå Noreg.

Det Bringsværd bidreg med, utover det å ha samlet inn alle fortellingene, er at han skriv om tradisjonene, kulturene og folka som står bak gjenfortellinga. Dette er interessant lesing, og her kjem forfatteren Bringsværd verkeleg til sin rett.

Et annet canadisk urfolk, Squamish, har den samme tradisjonen som Haida. Av dem får vi også høre hvordan laksen opprinnelig kom til British Columbia.

«Historier fra dypet» er ei bok med innhald for heile familien. Den er godt komponert, oversiktlig og lettlest. Her kan ein kose seg med eventyr, historier, myter og segner om det meste frå dypets skapninger, og kanskje veks det ei lita «tenk om»-spire i tankene medan ein les. Ei bok som ikkje kjem med noko nytt, men som samler fortellinger mellom to permer. Eg er imponert over det Tor Åge Bringsværd har klart å samla saman.

TERNINGKAST: 5-